İstanbul Sanayi Odası: Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması
İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu–2024 araştırmasının sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. Bu kapsamlı çalışma, orta ölçekli sanayi şirketlerinin üretim, satış, ihracat ve karlılık performansını detaylı bir şekilde analiz ediyor.
Üretimden Satışlarda Reel Düşüş Devam Ediyor
İstanbul Sanayi Odası İkinci 500 listesinde yer alan şirketlerin toplam üretimden net satışları 2023 yılında 988 milyar TL iken, 2024 yılında 1,393 trilyon TL’ye yükseldi. Ancak Yİ‑ÜFE etkisi çıkarıldığında, satışlarda reel bazda binde 1 (0,1%)’lik bir düşüş yaşandığı görüldü. Böylece üç yıldır devam eden satışlardaki gerileme eğilimi sürüyor.
2024 Nisan itibarıyla sıkı para politikalarının uygulanmasıyla iç talep yavaşladı. Bu durum, doğrudan sanayi satışlarını negatif yönde etkilerken, şirketlerin “üretimden net satış” artış oranı önceki yıllara göre geride kaldı.
Düşük İhracat, Kur ve Maliyet Etkisi
Türkiye genelinde ihracat 2024 yılında sadece %2,4 artarak 261,8 milyar dolara ulaştı. Sanayi ihracatı ise %2,6 oranında arttı. İstanbul Sanayi Odası İkinci 500 listesinde yer alan şirketlerin ihracatı ise %6,2 artışla 15,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak maliyet baskıları, yüksek kur ve doların değer kazanması nedeniyle fiyatlara tam olarak yansımadığında, orta ölçekli şirketlerin rekabet gücü azaldı.
Karlılıkta Düşüş Sürüyor
İkinci 500 listesinde yer alan şirketlerin faaliyet karı 145 milyar TL’den 118 milyar TL’ye düşerken (%18,9 düşüş), faaliyet karlılığı da %12,6’dan %7,3’e geriledi. Vergi öncesi kar/zarar ise 95 milyar TL’den 34 milyar TL’ye gerileyerek yaklaşık %63,8 düşüş kaydetti. Satış karlılığı ise %8,2’den %2,1’e düşerek, 10 yıllık ortalamaların oldukça altında kaldı.
Listede Kimler Var?
İstanbul Asfalt Fabrikaları: 4,186 milyar TL (1.)
Yılmaz Redüktör: 4,185 milyar TL (2.)
Boyteks Tekstil: 4,169 milyar TL (3.)
Şirketlerin sıralamadaki alt sınırı ise 1,82 milyar TL olarak belirlendi.
Listeye Giriş–Çıkış Rakamları
2024 yılında 66 yeni kuruluş İkinci 500 listesine girdi, 41 şirket ise İSO 500’den İkinci 500’e geriledi. Ayrıca, 393 firma ise iki yıl üst üste listede yer aldı.
Değerlendirme ve Gelecek Perspektifi
İstanbul Sanayi Odası’nın yaptığı değerlendirmeye göre, iç talepteki yavaşlama ve ihracat zorlukları, orta ölçekli sanayi şirketlerini olumsuz etkiliyor. Finansman maliyetlerindeki artış, daralan kârlılık oranları ve yüksek enflasyon, bu şirketlerin büyüme potansiyelini engelliyor. Bu nedenle, ihracata dayalı politikaların ve finansman desteklerinin artırılması gerektiği belirtiliyor.
Sanayiye Destek Elİ Şart
İstanbul Sanayi Odası’nın araştırması, Türkiye sanayisinin lokomotifi olan orta ölçekli işletmelerin iç talebe dayalı büyüme stratejisinin sürdürülemez olduğunu ortaya koyuyor. Bu kırılgan konjonktürde, ihracata yönelik politikalar ve finansman desteğinin artırılması, sanayinin canlanması için önem taşıyor. Aksi takdirde, yerli üretimdeki ivme hızla kaybolabilir.
