Sözcü Lin, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında, Panama’nın girişimden ayrılma kararına ve ABD’nin baskısının bu karardaki etkisine dair değerlendirmede bulundu.
Panama’nın Çin ile imzaladığı işbirliği mutabakatını yenilememe kararından üzüntü duyduklarını belirten Lin, “ABD’nin Kuşak ve Yol işbirliğini karalamasına, baskı ve zorlamayla sabote etmesine karşıyız” ifadesini kullandı.
Lin, Kuşak ve Yol Girişimi’nin aralarında 20 Latin Amerika ve Karayip ülkesinin de bulunduğu 150 ülkenin katıldığı ekonomik işbirliği girişimi olduğuna ve Panama dahil pek çok ülkeye fayda sağladığına dikkati çekti.
Çin ile Panama’nın son yıllarda Kuşak ve Yol işbirliğinin de verimli sonuçlar ürettiğini ve iki ülke halkının yararına somut yarar sağladığını vurgulayan Lin, “Umarız Panama, ikili ilişkileri ve iki ülke halkının uzun dönemli çıkarlarını göz önünde bulundurarak dış müdahalelerin etkisinden kurtularak doğru kararı verir” dedi.
AYRILACAĞINI BİLDİRMİŞTİ
Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, dün, ülkesinin Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nden resmen ayrılacağını duyurmuştu. Mulino, Panama’nın Pekin Büyükelçisinin, anlaşmada belirtildiği üzere iptalin 90 gün önceden duyurulması için ilgili belgeyi Çin’e sunduğunu söylemişti.
Kararın tamamen kendisine ait olduğunu vurgulayan Mulino, “O dönemde Çin ile bu anlaşmayı imzalayanların neye güvenerek böyle bir adım attığını bilmiyorum. Bunca yıldır Panama’ya ne gibi harika şeyler getirdi? Kuşak ve Yol Girişimi ülkeye ne kazandırdı?” ifadelerini kullanmıştı.
Taraflar arasındaki mutabakat mektubuna göre anlaşma, her üç yılda bir otomatik yenileniyor. Bir sonraki yenileme 2026 yılı için planlanıyordu ancak taraflardan biri, üç ay önceden bildirimde bulunmak koşuluyla anlaşmayı feshedebiliyor.
‘PANAMA KANALI’NI ÇİN İŞLETİYOR’ İDDİASI
ABD tarafından 1914’te inşa edilen, Atlantik Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu‘na Orta Amerika’dan geçiş sağlayan Panama Kanalı, 1999‘a dek ABD tarafından kontrol edilmişti.
ABD ile Panama arasında 1977‘de egemenliğin devri için imzalanan anlaşmada taraflar, kanalın “kalıcı tarafsız uluslararası su yolu” olması ve tüm ülkelerin gemilerinin geçişine açık olması konusunda mutabakata varmıştı.
Panama ile yapılan anlaşma, ABD’ye kanalın çevresinde erişimi ve güvenliği güvenceye alma hakkı tanıdığından Trump, Çin’in bölgedeki varlığını bu hakkın ihlali olarak görüyor.
Trump, Çinli şirketlerin kanal ve çevresindeki bazı tesislerin yapımını ve işletmesini üstlenmesinin sahipliğin devri anlamına geldiğini iddia ederek, “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor. Biz onu Çin’e verdik, Panama’ya vermedik ve şimdi geri alacağız” ifadelerini kullanmıştı.
ÇİN’İN PANAMA KANALI’NDAKİ VARLIĞI
Pekin’in kanal ve çevresindeki doğrudan etkisi, devlete ait Çin Liman Mühedislik Şirketi‘nin 2018’de kanalda bir köprünün inşası için aldığı ihaleyle başlamıştı.
Merkezi Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi‘nde bulunan Hutchinson Ports liman şirketi de 2021’de kanalın Atlantik ve Pasifik çıkışındaki iki limanın işletmesini üstlenmişti.
RUBIO’NUN PANAMA ZİYARETİ
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 2 Şubat’ta Panama’yı ziyaret etmiş ve Çin’in kanal üzerindeki etkisinin azaltılması gerektiğini, aksi takdirde “gerekli önlemleri” alınacakları uyarısında bulunmuştu.
Mulino ise “Panama Kanalı’nın egemenliği tartışmaya kapalı” diyerek, Panama’nın 2017’de Çin ile imzaladığı Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki mutabakat anlaşmasını yenilemeyeceğini Rubio’ya iletmişti.
